De Inspectie van het Onderwijs concludeert in de Staat van het Onderwijs 2023 dat onderwijsinstellingen meer regie moeten nemen en concrete doelen moeten stellen om basisvaardigheden te verbeteren en gelijke kansen te bieden aan leerlingen en studenten. Hoewel er enige positieve ontwikkelingen zijn, is er volgens de inspectie een robuuste langetermijnstrategie nodig om de dalende trend om te keren.

Uitdagingen voor het onderwijs

Het onderwijs staat voor verschillende uitdagingen, zoals het oplopende leraren- en schoolleiderstekort, met name in vakken als Nederlands en wiskunde. Ook de toenemende stress en prestatiedruk onder leerlingen en studenten, evenals de groeiende instroom van nieuwkomers, vormen belangrijke uitdagingen.

Noodzaak van concrete doelen en professionalisering

Desondanks blijft het van cruciaal belang dat er tijd wordt vrijgemaakt om concrete doelen te stellen, lessen goed voor te bereiden en doorlopend te werken aan professionalisering. Onderwijsbesturen, scholen en beleidsmakers hebben de verantwoordelijkheid om deze verbeteringen te realiseren.

Basisvaardigheden en gelijke kansen

Er zijn enkele lichtpunten in de ontwikkeling van basisvaardigheden en gelijke kansen. Kinderen met grote achterstanden in het basisonderwijs hebben een inhaalslag gemaakt, en herziene en dubbele schooladviezen bieden leerlingen meer kansen. Echter, gelijke kansen zijn niet vanzelfsprekend voor alle leerlingen en studenten. Het ontbreken van doorlopende leerlijnen, voldoende begeleiding en onderbouwde selectieprocedures vormen nog steeds aanzienlijke hindernissen.

Erkenning en actie nodig voor taal, rekenen en burgerschap

Onderwijsinstellingen erkennen wel de noodzaak om extra aandacht te besteden aan taal, rekenen en burgerschap, maar de inspectie ziet dat deze erkenning nog niet overal is omgezet in concrete plannen en doelen. Daarnaast moet er meer aandacht zijn voor verschillen tussen leerlingen bij de lesinstructie en is er een dringende behoefte aan effectieve professionalisering van docenten.

Verbetering van begeleiding voor beginnende leraren

De begeleiding van beginnende leraren moet ook verbeterd worden, aangezien velen zich niet goed voorbereid voelen om onderwijs te geven in de basisvaardigheden of om leerlingen adequaat te ondersteunen. Bovendien is er sprake van veel uitstroom en teruglopende instroom bij de lerarenopleidingen, wat zorgwekkend is gezien het huidige lerarentekort.

Dringende behoefte aan betere sturing en concrete doelstellingen

De conclusie is helder: er is een dringende behoefte aan betere sturing en concrete doelstellingen in het onderwijs om basisvaardigheden te verbeteren en gelijke kansen te bevorderen. Dit vraagt om een gecoördineerde inspanning van onderwijsbesturen, scholen, beleidsmakers en docenten.

Stappen naar een inclusief onderwijssysteem

Door vast te houden aan een langetermijnstrategie en door de implementatie van effectieve professionaliserings- en begeleidingsprogramma’s, kunnen we stappen zetten richting een onderwijssysteem dat iedere leerling en student de kans biedt om zijn of haar volledige potentieel te bereiken. Het is essentieel dat onderwijsinstellingen actief de regie nemen, concrete doelen stellen en blijven werken aan de verbetering van basisvaardigheden en het bevorderen van gelijke kansen. Door samen te werken en te investeren in de professionalisering van docenten, kunnen we de uitdagingen in het onderwijs aanpakken en een inclusieve leeromgeving creëren waarin alle leerlingen en studenten kunnen gedijen.