Het voltooien van de kwaliteitszorgcyclus is van groot belang voor besturen en scholen. Echter, volgens het rapport “Staat van het Onderwijs 2023” (p.39) blijkt dat niet alle schoolbesturen erin slagen om deze cyclus succesvol af te ronden. Dit roept zorgen op over hun vermogen om de onderwijskwaliteit effectief te verbeteren en te waarborgen.

Het voltooien van de kwaliteitszorgcyclus in het onderwijs blijkt een uitdaging voor schoolbesturen

Het rapport, gepubliceerd door de Inspectie van het Onderwijs, onthult dat een aanzienlijk aantal schoolbesturen onvoldoende beoordelingen heeft ontvangen op het gebied van bestuur en kwaliteitsmanagement. In het primair onderwijs kreeg iets meer dan een kwart van de besturen een onvoldoende als eindbeoordeling. In het voortgezet onderwijs ging het om 10 van de 48 onderzochte besturen, en in het (voortgezet) speciaal onderwijs om 7 van de 18 onderzochte besturen. Hoewel een directe vergelijking met voorgaande jaren lastig is vanwege veranderingen in het toezichtskader, is het duidelijk dat er ruimte is voor verbetering.

Eerder werd gerapporteerd dat ongeveer 15-30% van de schoolbesturen moeite had met hun kwaliteitszorg. Helaas bieden de gegevens op basis van het nieuwe toezichtskader geen rooskleuriger beeld. Veel besturen worstelen met verschillende aspecten van de kwaliteitszorgcyclus, wat wijst op hun beperkte vermogen om kwaliteitsverbeteringsinitiatieven effectief te sturen. Redenen hiervoor zijn onder meer een gebrek aan zichtbaarheid van de onderwijskwaliteit, wat leidt tot ontoereikende systematische evaluaties. Daarnaast kunnen besturen uitdagingen ondervinden door onduidelijke doelen, onvoldoende gedefinieerde ambities of het ontbreken van een kwaliteitsgerichte cultuur. In gesprekken tussen de onderwijsinspectie en de besturen en scholen werd benadrukt dat een complete kwaliteitszorgcyclus een cruciale succesfactor is, waarbij cyclisch werken met duidelijke doelen, grondige analyses en evaluaties op basis van beschikbare data essentieel is.

Het is echter belangrijk op te merken dat er ook besturen zijn die de kwaliteitszorgcyclus succesvol afronden en een ‘goed’ als beoordeling ontvingen. In het primair onderwijs behaalde 7% van de besturen deze beoordeling, terwijl dit in het (voortgezet) speciaal onderwijs werd waargenomen bij 3 van de 18 besturen. Helaas heeft in het voortgezet onderwijs geen enkel bestuur de waardering ‘goed’ ontvangen.

5 tips:

Gelukkig zijn er verschillende effectieve manieren waarop besturen deze uitdaging aan kunnen pakken om de kwaliteitszorgcyclus succesvol te voltooien.

1. Creëer een kwaliteitscultuur: Een van de belangrijkste succesfactoren bij het voltooien van de kwaliteitszorgcyclus is het creëren van een kwaliteitscultuur binnen de organisatie. Dit betekent dat er een gedeelde visie en gedeelde verantwoordelijkheid moet zijn voor het streven naar continue verbetering. Zorg ervoor dat alle betrokkenen, van bestuurders tot docenten, zich bewust zijn van het belang van kwaliteitszorg en actief bijdragen aan het proces.
2. Stel concrete doelen: Een andere veelvoorkomende reden waarom de kwaliteitszorgcyclus niet wordt afgerond, is het ontbreken van duidelijke en meetbare doelen. Zorg ervoor dat de doelen die worden gesteld specifiek, meetbaar, haalbaar, relevant en tijdgebonden zijn (SMART). Deze doelen vormen de basis voor het evalueren van de onderwijskwaliteit en het nemen van gerichte verbetermaatregelen.
3. Verzamel en analyseer gegevens: Een effectieve kwaliteitszorgcyclus vereist het systematisch verzamelen en analyseren van relevante gegevens. Maak gebruik van beschikbare data, zoals toetsresultaten, Informatie uit leerlingvolgsystemen, feedback van ouders en leerlingen, lesbezoeken en uitkomsten van studiedagen om een grondige evaluatie van de onderwijskwaliteit uit te voeren. Analyseer de gegevens zorgvuldig om inzicht te krijgen in sterke punten en verbeterpunten, en gebruik deze inzichten om gefundeerde beslissingen te nemen.
4. Implementeer verbetermaatregelen: Het evalueren van de onderwijskwaliteit is slechts de eerste stap; het nemen van actie is essentieel om verbetering te realiseren. Op basis van de geanalyseerde gegevens moeten besturen concrete verbetermaatregelen formuleren en implementeren. Zorg voor duidelijke communicatie en betrokkenheid van alle betrokkenen bij het implementatieproces. Monitor de voortgang en stel zo nodig de maatregelen bij om de beoogde resultaten te bereiken.
5. Blijf evalueren en aanpassen: Kwaliteitszorg is een continu proces. Het is belangrijk om regelmatig de voortgang van de verbetermaatregelen te evalueren en indien nodig aanpassingen door te voeren. Zorg ervoor dat er periodieke evaluatiemomenten worden ingebouwd in de kwaliteitszorgcyclus, waarbij de effectiviteit van de genomen maatregelen wordt beoordeeld. Dit stelt besturen in staat om tijdig bij te sturen en eventuele obstakels te identificeren die het voltooien van de cyclus kunnen belemmeren.

Kwaliteitszorg.nl

Kwaliteitszorg.nl helpt besturen om de kwaliteitszorgcyclus succesvol af te laten ronden en zo bij te dragen aan een betere onderwijskwaliteit. Het creëren van een kwaliteitscultuur, het stellen van concrete doelen, het verzamelen en analyseren van gegevens, het implementeren van verbetermaatregelen en het regelmatig evalueren en aanpassen van het proces zijn essentiële stappen om de kwaliteitszorgcyclus succesvol af te ronden. Door deze tips in de praktijk toe te passen, kunnen besturen beter sturen op kwaliteitsverbetering en uiteindelijk de onderwijskwaliteit verbeteren.

Met behulp van de tips in onze gratis kennisbank of door middel van een implementatietraject kunnen besturen hun capaciteiten versterken en een kwaliteitsgerichte cultuur ontwikkelen die leidt tot duurzame verbetering van het onderwijs op hun scholen.